Szczepan Twardoch, znany jako Szczepan Lech Twardoch, to uznawany prozaik oraz publicysta, który swoje dzieła tworzy przede wszystkim w języku polskim. Urodził się 23 grudnia 1979 roku w Knurowie, niewielkiej miejscowości w Polsce.
Jego twórczość nie ogranicza się jedynie do języka polskiego, ponieważ autor od czasu do czasu pisze również w swoim rodzimym dialekcie, jakim jest śląski. Twardoch zdobył szerokie uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą, dzięki swojemu unikalnemu stylowi literackiemu oraz sposobowi przedstawiania rzeczywistości.
Życiorys
Szczepan Twardoch zdobył wykształcenie w dziedzinie socjologii, ukończywszy Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Jego prace literackie były szeroko publikowane w różnych pismach, takich jak „Życie”, „Opcje”, „Fronda”, „44/Czterdzieści i Cztery”, „Nowa Gazeta Śląska”, „Arcana”, „Gazeta Wyborcza”, „Rzeczpospolita” oraz „Czas Fantastyki”, w roli niezależnego publicysty. Warto również zaznaczyć, że był redaktorem działu literackiego w dwumiesięczniku „Christianitas”. Dodatkowo, pisał felietony dla „Polityki” oraz „Wysokich Obcasów Extra”, co przyczyniło się do jego popularności w środowisku literackim.
Jego talent literacki został doceniony poprzez wiele nominacji oraz nagród. Opowiadanie zatytułowane Obłęd rotmistrza von Egern zyskało uznanie, zajmując 4. miejsce w głosowaniu do nagrody Nautilus w roku 2003. Na szczególną uwagę zasługuje także opowiadanie Rondo, które zdobyło tą prestiżową nagrodę w kategorii najlepsze opowiadanie roku 2006. W 2008 roku za swoje dzieło Epifania wikarego Trzaski otrzymał Srebrne Wyróżnienie Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego. Kolejne jego osiągnięcia to francuski przekład powieści Przemienienie (Transfiguration) z 2010 roku oraz Wyróżnienie Nagrody im. Józefa Mackiewicza w 2011 roku za powieść Wieczny Grunwald.
Uznanie przyniosły mu również kolejne nagrody: zbiór opowiadań Tak jest dobrze został nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia w 2012, a w 2013 roku Twardoch zdobył Paszport Polityki w kategorii literatura za powieść Morfina. To dzieło znalazło się w finale Nagrody Literackiej Nike 2013 oraz uzyskało nominacje do Nagrody Literackiej Gdynia 2013 i Prix du Livre Européen / European Book Prize 2015. Jego następna książka, Drach, również została doceniona – dotarła do finału Nagrody Literackiej Nike 2015 i zdobyła literacką nagrodę Brücke Berlin 2016.
W 2015 roku Twardoch otrzymał Nagrodę Fundacji im. Kościelskich, a w kwietniu 2017 roku triumfował w plebiscycie „O!Lśnienia 2016” w kategorii „Literatura” organizowanym przez Onet.pl. Rok 2017 przyniósł mu nominację do Nagrody Literackiej Gdynia za powieść Król. Następnie, w 2019 roku, zdobył Nagrodę im. Samuela Bogumiła Lindego. Warto podkreślić, że zdjęcia do serialu Król, produkowanego dla Canal+ w oparciu o jego powieść, zakończyły się w październiku 2019 roku, a sam autor pojawił się w krótkiej roli jako kierownik sali w restauracji.
Z biegiem lat, odznaczono go wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, w tym w lutym 2022 roku Nagrodą im. Kazimierza Kutza. W listopadzie 2023 roku Twardoch zyskał Nagrodę Planety Lema. Otrzymał ją za niezależność w myśleniu o rzeczywistości i za przekroczenie miliona sprzedanych egzemplarzy swoich książek (szczegóły poniżej), co miało miejsce podczas Festiwalu Bomba Megabitowa.
Na podstawie jego literackiej twórczości powstały także spektakle, w tym Król (premiera w 2018, reżyseria Monika Strzępka), Drach (2018, Robert Talarczyk), Pokora (2021, Robert Talarczyk) oraz Byk (2022, Robert Talarczyk i Szczepan Twardoch).
W roku 2023, zgodnie z informacjami od wydawcy Twardocha, Wydawnictwo Literackie ogłosiło, że łączna sprzedaż książek tego pisarza przekroczyła milion egzemplarzy. Wspomniana liczba obejmuje zarówno książki papierowe, ebooki, jak i pliki audio. Spośród jego publikacji, najpopularniejsza okazała się powieść Król, która od premiery zdobyła serca 300 tys. czytelników. Drugą najpopularniejszą książką jest Morfina z 153 tys. sprzedanych egzemplarzy, a na trzecim miejscu znalazło się Królestwo z wynikiem 135 tys. kopii. Dodatkowo, Drach doczekał się również tłumaczenia na śląski.
Twórczość
Powieści
Lista powieści autorstwa Szczepana Twardocha prezentuje znaczące osiągnięcia w jego twórczości. Wśród nich znajdują się tytuły takie jak Sternberg, wydany przez superNOWA w 2007 roku, oraz Epifania wikarego Trzaski, opublikowany przez Wydawnictwo Dolnośląskie również w 2007 roku. Kolejne utwory, takie jak Przemienienie z 2008 roku, Zimne wybrzeża z 2009 roku, czy Wieczny Grunwald: powieść zza końca czasów, wydany przez Narodowe Centrum Kultury w 2010 roku, stanowią ważne elementy jego dorobku literackiego.
Warto zwrócić uwagę na drugie, trzecie i czwarte wydanie Wiecznego Grunwaldu, jakie ukazało się nakładem Wydawnictwa Literackiego w latach 2013, 2017, 2019 oraz 2021. Inne powieści Twardocha to Morfina (2012), Drach (2014), Król (2016), Królestwo (2018), Pokora (2020), Chołod (2022), a także nadchodzące Powiedzmy, że Piontek, które zadebiutuje w 2024 roku.
Zbiory opowiadań
Ważnym aspektem działalności pisarskiej Twardocha są zbiory opowiadań. Jego debiutancki tom Obłęd rotmistrza von Egern ukazał się w 2005 roku nakładem Fabryki Słów, a w kolejnych latach pojawiły się takie tytuły jak Prawem wilka (2008), Tak jest dobrze (2011) oraz Ballada o pewnej panience (2017).
Dramat
W dziedzinie dramaturgii również dostrzegamy twórczość Twardocha. Jego dramat Byk, wydany przez Wydawnictwo Literackie w 2022 roku, wpisuje się w szerszy kontekst jego literackiego dorobku.
Dzienniki, eseistyka, poradniki
Poza powieściami i opowiadaniami, autor ma na koncie również prace z zakresu dziennikarstwa oraz eseistyki. W 2009 roku opublikował Zabawy z bronią, a w 2010 roku Wyznania prowincjusza. Współpraca z Przemysławem Bociągą zaowocowała powstaniem Sztuka życia dla mężczyzn w 2013 roku. Twardoch zajął się także tematyką wielorybów w Wieloryby i ćmy (2015) oraz współautorstwem Lepiej byś tam umarł (2017), gdzie partnerem był Mamed Khalidov. Inne istotne prace to Jak nie zostałem poetą (2019) oraz Wielkie Księstwo Groteski (2021).
Opowiadania
Opowiadania Twardocha także zasługują na uwagę. Jego teksty znalazły się w różnych publikacjach, w tym w „Science Fiction”, gdzie pojawiły się tytuły takie jak Obłęd rotmistrza von Egern i Gmina. Dodatkowo, w Nowej Fantastyce można odnaleźć Cud domu brandenburskiego (czerwiec 2004) oraz Królewskie pytanie (styczeń-luty 2005). Inne znaczące opowiadania to Quitzlalope (marzec 2005), Stille Nacht w antologii Deszcze Niespokojne, Exodus, Rondo na maszynę do pisania, a także Żywot i śmierć św. Felicjana. W późniejszych latach pojawiły się między innymi Dwie przemiany Włodzimierza Kurczyka (czerwiec 2009) oraz Pola (2010).
Jego opowiadania, takie jak Tak jest dobrze (marzec 2011) oraz Fade to Black również zdobyły uwagę czytelników, co świadczy o różnorodności i bogactwie tematycznym jego twórczości.
Życie prywatne
Szczepan Twardoch, pisarz z regionu Śląska, obecnie zamieszkuje w malowniczych Pilchowicach. Jego żona, Agata Twardoch, jest utalentowaną architektką oraz urbanistką, co dodatkowo wzbogaca ich wspólne życie.
Przypisy
- Nagroda Planeta Lema dla Szczepana Twardocha [online], wirtualnywydawca.pl, 04.11.2023 r. [dostęp 06.11.2023 r.]
- Milion sprzedanych książek Szczepana Twardocha [online], Rynek książki, 24.10.2023 r. [dostęp 23.10.2023 r.]
- „Chołod” — nowa książka Szczepana Twardocha w październiku. Autor wyrusza także na Spitsbergen [online], granice.pl, 05.08.2022 r.
- PatrykP. Obarski PatrykP., Szczepan Twardoch wyróżniony Nagrodą im. Kazimierza Kutza. Wdowa po reżyserze zgłasza votum separatum [online], Granice.pl, 17.02.2022 r. [dostęp 17.02.2022 r.]
- Axis MediaA.M. Unlimited, Spektakle - Nadchodzące premiery - Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie [online], www.teatrpolski.waw.pl [dostęp 18.11.2022 r.]
- Drach [online], Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach [dostęp 18.11.2022 r.]
- Pokora [online], Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach [dostęp 18.11.2022 r.]
- r, Premiera spektaklu BYK w reż. R. Talarczyka i Sz. Twardocha [online], Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach, 14.03.2022 r. [dostęp 18.11.2022 r.]
- Szczepan Twardoch laureatem polsko-niemieckiej nagrody literackiej. instytutksiazki.pl, 25.04.2019 r. [dostęp 29.04.2019 r.]
- O!Lśnienia 2016: Szczepan Twardoch odebrał nagrodę główną. onet.pl, 11.04.2017 r. [dostęp 11.04.2017 r.]
- Drach nagrodzony! [online], instytutksiazki.pl, 14.07.2016 r. [dostęp 15.07.2016 r.]
- Znamy finalistów Nike 2015. culture.pl. [dostęp 13.09.2015 r.]
- Jakub Nikodem: Szczepan Twardoch, „Drach”. culture.pl, 07.01.2015 r. [dostęp 01.04.2015 r.]
- Polscy autorzy nominowani do Prix du Livre Européen / Wydarzenia / Instytut Książki. instytutksiazki.pl. [dostęp 19.07.2015 r.]
- Nominowani 2013. Nagroda Literacka Gdynia [online], archiwumnlg.nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 13.11.2020 r.]
- Nike 2013. nike.org.pl. [dostęp 06.07.2015 r.]
- MagdaM. Kryjak MagdaM., Literatura: Szczepan Twardoch [online], www.polityka.pl, 15.01.2013 r. [dostęp 21.06.2020 r.]
- Nominowani 2012. Nagroda Literacka Gdynia [online], archiwumnlg.nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 13.11.2020 r.]
- Szczepan Twardoch. onet.pl. [dostęp 15.09.2020 r.]
- O Autorze [online], Szczepan Twardoch [dostęp 21.07.2021 r.]
- Szczepan Twardoch: to nie jest "sukces Polaka", ponieważ nie jestem Polakiem [online], kultura.onet.pl [dostęp 05.05.2021 r.]
- Szczepōn Twardoch: Ô status regiōnalnyj godki my muszymy walczyć i niy żałować na to siył [online], wachtyrz.eu, 30.07.2021 r. [dostęp 26.09.2021 r.]
- KamilK. Kotas KamilK., Szczepan Twardoch: Śląska tożsamość wyrasta ze mnie samego [online], wachtyrz.eu, 07.04.2021 r. [dostęp 10.05.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Janusz Dymek | DKA (raper) | Grzegorz Piszczek | Rafał Drozd | Bartek Kaszuba | Piotr Wyleżoł | Michał Gasz | Alojzy Kluczniok | Krzysztof SiwczykOceń: Szczepan Twardoch